Page 19 - demo-978-616-426-119-8
P. 19
บ ท ที่
05
วัสดุชีวภาพจากธรรมชาติ
วัสดุที่ได้จากธรรมชาตินั้นมีข้อดีต่าง ๆ มากมายที่จะน�ามาใช้ในทางการแพทย์ ทั้งนี้เนื่องจากมีองค์ประกอบ
ทางชีววิทยาที่สามารถเข้ากับร่างกายมนุษย์ได้ ในอดีตนั้นวัสดุธรรมชาติมีข้อบกพร่องในการน�ามาใช้งานหลาย ๆ อย่าง อาทิ
ไม่มีสมบัติเชิงกลที่มากพอ มีโครงสร้างที่ค่อนข้างซับซ้อน รวมถึงมีผลต่อภาวะภูมิคุ้มกันของร่างกาย การพัฒนาการใช้งาน
ของวัสดุธรรมชาติทางการแพทย์จึงมีการพัฒนามาอย่างต่อเนื่อง โดยในปัจจุบัน วัสดุที่ได้จากธรรมชาติ อาทิ อัลจิเนต
(alginate) ไคโตซาน (chitosan) ไหม (silk) คอลลาเจน (collagen) เจลาติน (gelatin) ไฮเอลูโรนิกแอซิด
(hyaluronic acid) ฮีพาริน (heparin) อิลาสติน (elastin) อิลาสตินเหมือนเปปไทด์ (elastin-like peptides) ไฟบริน
และไฟบริโนเจน (fibrin/fibrinogen) คอนโดรทิน ซัลเฟต (chondroitin sulfate) เนื้อเยื่อดีเซลลูไลท์
(decellularized tissue) สามารถน�ามาใช้งานทางด้านการแพทย์ได้หลากหลายประเภทตามสมบัติของวัสดุเหล่านี้
โดยวัสดุเหล่านี้อาจถูกน�ามาพัฒนาหรือปรับปรุงโครงสร้างทางเคมี หรือด้วยการเชื่อมโยงโครงสร้างโมเลกุล ด้วยสมบัติ
ที่สามารถเกิดการย่อยสลายได้ด้วยเอนไซม์ (enzymatic degradation) หรือน�้า (hydrolytic degradation)
ภายในร่างกายมนุษย์ ท�าให้วัสดุธรรมชาติเหล่านี้เหมาะต่อการน�าไปใช้งานประเภทที่ใช้เวลาสั้นในการปลูกถ่าย
(short-term implants) เช่น ใช้ในระบบน�าส่งยา การบ�าบัดเซลล์ ไม่เหมาะสมส�าหรับงานที่ใช้เวลาปลูกถ่ายยาวนาน เช่น
การปลูกถ่ายสะโพก เป็นต้น
ปัจจัยหลักที่จ�าเป็นต้องระวังและพิจารณาเพื่อน�าวัสดุธรรมชาติมาใช้งาน คือ การตอบสนองต่อภูมิคุ้มกัน
ของร่างกาย เมื่อมีการปลูกถ่ายไปแล้ว โดยถึงแม้ว่าวัสดุธรรมชาติจะมีลักษณะที่คล้ายกับเมทริกซ์ภายนอกของอวัยวะ
ที่มีการปลูกถ่าย (endogenous host extracellular matrix) แต่อาจไม่เหมือนเลยทีเดียว เป็นผลท�าให้เกิดการ
สร้างสารที่ต่อต้านขึ้นมา โดยเฉพาะพวกโปรตีน ส่วนวัสดุธรรมชาติพวกพอลิแซ็กคาไรด์ เช่น ไกลโคอะมิโนไกลแคน
