Page 13 - demo-9786164261051

CHAPTER 02

บทน�า

การสื่อสารภายในสมองนั้นถูกส่งต่อระหว่างเซลล์ประสาท ซึ่งความผิดปกติที่เกิดขึ้นกับสมอง
เกิดจากยาหรือสารเคมีภายนอกที่เข้าสู่สมองไปรบกวนหรือเปลี่ยนแปลงการสื่อสารนั่นเอง จึงเป็นที่มา

ของการเกิดโรคหรือการแสดงอาการที่ผิดปกติ เซลล์ในระบบประสาทมีการท�างานที่แตกต่างกันไป

เพื่อให้สมองได้ท�าหน้าที่ได้อย่างสมดุล ในบทนี้จะกล่าวถึงโครงสร้างของเซลล์ในสมอง การท�าหน้าที่
ตัวอย่าง
และการส่งสัญญาณประสาทภายในสมอง

เนื้อเยื่อประสาท (Nervous Tissue)

เนื้อเยื่อประสาทประกอบด้วย เซลล์ประสาท (nerve cell หรือ neuron) เซลล์ค�้าจุน
chapter 02 | เซลล์สมอง และการสื่อสาร ประสาทนั้นสามารถแบ่งออกได้เป็น ระบบประสาทส่วนกลาง (central nervous system; CNS)
(glial cell) ที่แทรกอยู่ระหว่างเซลล์ประสาท และเนื้อประสาน (connective tissue) ซึ่งในระบบ

ซึ่งประกอบไปด้วย สมอง (brain) และไขสันหลัง (spinal cord) และระบบประสาทส่วนปลาย

(peripheral nervous system; PNS) ประกอบไปด้วย เส้นประสาท (nerve) และปมประสาท (ganglia)

1. เซลล์ประสาท (Neuron)

1. โครงสร้างของเซลล์ประสาท (Neuronal Structure) (รูปที่ 2-1)

โครงสร้างของเซลล์ประสาท แบ่งออกได้เป็น 2 ส่วน คือ ส่วนของตัวเซลล์ (cell body)
และแขนงที่ยื่นออกไปจากตัวเซลล์ (cell processes) ได้แก่ เดนไดรท์ (dendrite) และแอกซอน (axon)

1.1 ตัวเซลล์ (Cell body) ในระบบประสาทอาจเรียกว่า soma หรือ perikaryon

ซึ่งประกอบด้วยนิวเคลียส (nucleus) มีลักษณะกลม ใหญ่ ส่วนใหญ่อยู่ตรงกลางเซลล์ (concentric

nucleus) มีนิวคลีโอลัส (nucleolus) ขนาดใหญ่ ติดสีเด่นชัด และมีไซโตพลาสซึม (cytoplasm)
อยู่ล้อมรอบ ถ้าย้อมเซลล์ประสาทด้วยเทคนิค Nissl staining จะพบ Nissl bodies (รูปที่ 2-2)

เป็นจุดเข้ม ๆ กระจายอยู่ทั่วใน cytoplasm ซึ่ง Nissl bodies นี้ ไม่พบใน axon และในบริเวณ cytoplasm

ใกล้ ๆ กับ axon ที่เรียกว่า axon hillock (รูปที่ 2-2) ซึ่ง Nissl bodies เป็นส่วนของ rough

42 สมองและสารสื่อประสาท