6 กระบวนการออกแบบปกหนังสือที่มีคุณภาพ โดยสำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยนเรศวร เริ่มต้นต้องบอกก่อนว่าการออกแบบนั้นอาจจะไม่มีสูตรสำเร็จ แต่เราสามารถยึดหลักการและทฤษฎีได้ 6 กระบวนการที่นำมาเสนอนี้เป็นวิธีการหลัก ๆ ที่ทีมงาน Design ของสำนักพิมพ์ ม.นเรศวร ได้พิจารณาและลงความเห็นว่าเป็นกระบวนการที่เราใช้มาเกือบ ๆ 10 ปี ที่มีการเริ่มทำหนังสือ น่าจะปฏิเสธไม่ได้ว่าจากการสอบถามผู้อ่านหนังสือที่เลือกซื้อ ปัจจัยที่ช่วยตัดสินใจซื้อเล่มนี้ ก็จะมีเรื่องของปกเข้ามาเป็นปัจจัยในการตัดสินใจซื้อด้วย สำนักพิมพ์ฯ จึงจำเป็นต้องให้ความสำคัญกับกระบวนการออกแบบปกเป็นอย่างมากไม่ต่างจากการควบคุมคุณภาพของเนื้อหา เรามาดูกันเลยว่า 6 กระบวนการตามสูตรของสำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยนเรศวร มีอะไรบ้างและเขาทำกันอย่างไร
1. รับฟังข้อเสนอ
กระบวนการที่ 1 รับฟังข้อเสนอ ทีม Design จะสอบถามนักเขียนถึงข้อมูลของหนังสือ ความต้องการของนักขียน สี ฟอนต์ รูปแบบที่ต้องการ หรืออีกแบบเราจะเรียก Requirements ก็ได้จากนั้นทีม Design ก็จะนำโจทย์ที่ได้รวบรวมเพื่อเป็นข้อมูลสำหรับการทำงานในกระบวนการถัดไป แต่ต้องบอกก่อนว่าอาจจะไม่ได้เอามาใช้เป็นตัวตัดสินใจทั้งหมดและยังมีอีก 5 กระบวนการที่จะต้องทำต่อไป
2. ใคร คือ กลุ่มเป้าหมาย
เมื่อได้โจทย์จากกระบวนการที่ 1 ออกมาแล้วกระบวนการที่ 2 นี้ จะเป็นกระบวนการคิดครั้งแรกที่เราจะต้องมารวบรวมว่ากลุ่มเป้าหมายของเราคือใครที่จะซื้อหนังสือเรารวบรวมข้อมูลให้มากที่สุด เช่น เพศ อายุ อาชีพ Lifestyle รวมถึง Skill ของคนที่จะอ่านหนังสือเล่มนี้ เพศ อายุ เป็นสิ่งสำคัญที่เราจะต้องวิเคราะห์ เป็นอย่างมากเพราะหนังสือบางเรื่องมีเนื้อหาที่เหมาะสมกับช่วงอายุ เช่น หนังสือวิชาการของสำนักพิมพ์ ม.นเรศวร มีเนื้อหาแบ่งเป็นนิสิต นักศึกษา ปริญญาตรี ปริญญาโท-เอก และนักวิจัย อาชีพ และ Lifestyle ที่แตกต่างกัน รวบถึงหนังสือที่อาจจะต้องตอบโจทย์ Skill ที่เขาสนใจ
3. Research
เสร็จสิ้นกระบวนการที่ 1 และ 2 แล้ว กระบวนการที่ 3 เป็นกระบวนการที่ทีม Design ทำงานหนักที่สุดเพราะจะต้องรวบรวมขึ้มมูลทั้งกระบวนการ 1 และ 2 มาวิเคราะห์และหาข้อมูลอื่น ๆ เพิ่มเติม เช่น หนังสือเรื่องคล้าย ๆ กันในท้องตลาด หาจุดแข็ง จุดอ่อน ของหนังสือที่มีอยู่กับหนังสือของเรา วิเคราะห์แนวการออกแบบของหนังสือในศาสตร์ต่าง ๆ เช่น ทางการแพทย์ ทางสังคมศาสตร์ หรือทางเทคโนโลยี ว่าจะมี Keyword อะไรที่เป็นจุดสำคัญสำหรับการออกแบบที่จะทำให้นักอ่านเห็นแล้วรู้สึกว่าหนังสือเล่มนี้น่าสนใจ และต้องหยิบมาอ่านเพื่อหาคำตอบ
4. ต้องการสื่อสารอะไร?
เมื่อผ่านกระบวนการสุดหินมาถึง 3 กระบวนการแล้ว เรามาถึงขึ้นตอนการถามตัวเองและทีมงานออกแบบแล้วว่างานที่เราจะทำนี้จะต้องสื่อสารอะไร? ออกไปให้นักอ่านรู้ว่าหนังสือเล่มนี้กำลังอธิบายเนื้อหาในเล่มอยู่ด้วยตัวปก กระบวนการนี้อาจจะคิดวนไปวนมา และถกเถียงในทีม Design กันอย่างมาก
5. ยึดหลักทฤษฎีในการออกแบบ
การออกแบบจะต้องยึดหลักของทฤษฎีทั้ง Color Theory, Golden Ratio, Guide and Grid Theory ที่เป็นแกนหลักในการออกแบบที่นักออกแบบจะต้องยึดและปฎิบัติตามทฤษฎี
จากตัวอย่างที่ยกมาเป็น 2 ทฤษฎี การออกแบบที่ทางสำนักพิมพ์ฯ ยึดเป็นหลักในการออกแบบ การแบ่ง Guide and Grid สำหรับการออกแบบงาน รวมถึงการใช้สีตาม Color Theory แบ่งโทนสีร้อน โทนสีเย็น หลักการใช้สีตรงข้าม
6. จินตนาการผลงานเมื่อพิมพ์ออกมา
กระบวนการนี้บอกได้ว่าต้องใช้ประสบการณ์ของทีม Design จริง ๆ เพราะจะต้องเข้าใจเรื่องระบบงานพิมพ์หลักการสี เทคนิคการพิมพ์ต่าง ๆ เช่น หลักการผสมสี แยกสี การใช้เทคนิคพิมพ์ทอง กดนูน กดจม การยิงสปอต UV วัสดุในการเคลือบปก เป็นแบบ PVC ด้าน หรือการอาบ UV ลักษณะของการเข้าสันหนังสือ และที่สำคัญก็คือการใช้กระดาษในการพิมพ์ การออกแบบจะต้องเข้าได้กับกระดาษที่ต้องการพิมพ์ คุณสมบัติของกระดาษ มีหลากหลายมากมายทีม Design จะต้องตกลงก่อนเลยว่าจะใช้เทคนิคการพิมพ์แบบไหน กระดาษอะไรใที่จะใช้ในการพิมพ์เพื่อสนับสนุนงานออกแบบของเรา ทั้งหมดที่ว่ามานี้ยังไม่ได้พิมพ์นะ เป็นเพียงแค่จิตนาการของทีม Design เท่านั้นที่จะต้องมองภาพของหนังสือให้ออกเมื่อพิมพ์อออกมา
